Aleksander Wigunt - książę z (litewskiego) importu

Długo kazaliśmy na siebie czekać z kolejną częścią naszej opowieści, ale znalezienie informacji o naszym dzisiejszym bohaterze nie było rzeczą łatwą. Poznajcie  Aleksandra Wigunta – ostatniego księcia Kujaw.

Wigunt przyszedł na świat ok. 1372 roku na dworze wielkiego księcia litewskiego Olgierda. Matką przyszłego księcia Kujaw była księżniczka twerska Julianna. Z pewnością była to kobieta dużej cierpliwości i siły, gdyż Wigunt przyszedł na świat jako jedno z 16 dzieci książęcej pary.

W tym licznym gronie odnajdziemy także niejakiego Jagiełłę, z którym nasz bohater potrafił się znakomicie dogadać. W 1385 roku Wigunt poparł zawiązanie unii w Krewie, a w roku następnym przyjął chrzest, zyskując tym samym łacińskie imię – Aleksander.

Niestety, nie wiemy dokładnie kiedy nasz bohater objął tron w księstwie kiernowskim. Choć pozostawało ono w zależności od wielkiego księcia, to jednak uważano je za całkiem prestiżowe. Kiernów był według tradycji pierwszą stolicą Litwy. W 1387 roku Jagiełło, zapewne przy współpracy z Wiguntem, ufundował w tym miejscu jeden z siedmiu pierwszych kościołów na Litwie.

 

Pomnik i relikty pierwszego kościoła w Kiernowie

Krótko po chrzcie książę Aleksander staje się elementem politycznej układanki. Mianowicie zostaje zaręczony z Jadwigą - córką Władysława Opolczyka, który w tym czasie sprawuje władzę m.in. na Kujawach. Historycy mają wątpliwości komu przede wszystkim zależało na tym mariażu. Z jednej strony Władysław Opolczyk starał się wzmocnić swoją pozycję wobec roszczeń książąt pomorskich, którzy pragnęli schedy po Kaźku słupskim; z drugiej Jagielle zależało, aby jego zaufany brat miał oko na poczynania niepokornego księcia. Na skonsumowanie związku należy trochę poczekać, małżonkowie są jeszcze zbyt młodzi.

 

Grodzisko w Kiernowie (źródło: wikipedia)

Wigunt Aleksander należał do najbardziej lojalnych sojuszników króla Polski. W 1388 roku widzimy go na wyprawie wojennej przeciw Krzyżakom. W roku następnym opowiada się po stronie Jagiełły w czasie wojny domowej z Witoldem.

W 1390 roku ma w końcu miejsce uroczysty ślub Aleksandra Wigunta i Jadwigi. Posagiem księżniczki było księstwo kujawskie składające się z ziemi inowrocławskiej, tucznowskiej i bydgoskiej. Władysław Opolczyk zobowiązywał się do sojuszu wojskowego z zięciem, zastrzegając sobie jednocześnie czynsz z Inowrocławia. Dodatkowo bystry władca zaznaczał, że w wypadku bezpotomnej śmierci córki, otrzyma od Wigunta wspomniane ziemię za cenę pieniężnej rekompensaty.

12 maja 1390 r. mieszczanie i dwór inowrocławski złożyli przysięgę wierności księciu kiernowskiemu, nie wiedząc zapewne, że jego panowanie będzie bardzo krótkie. Wystarczy zaznaczyć, że znamy tylko jeden dokument, w którym Wigunt tytułuje się księciem kujawskim. Wydano go zaledwie kilkanaście dni po inauguracji panowania. W podpisanym w Inowrocławiu dokumencie z 29 maja 1390 r. Wigunt zobowiązuje się do spłacenia długów u  urzędników swojego teścia.

I to właściwie tyle, jeśli chodzi o ostatniego władcę Kujaw. Nie wiemy ile czasu książę spędził na Kujawach, ale bardzo możliwe, że pospieszył dość wcześnie na Litwę, aby doglądać tam swoich interesów. Odnajdujemy go w 1392 roku w Wilnie, gdzie pada ofiarą spisku. Zgodnie z tradycją 28 czerwca 1392 roku książę zostaje otruty przez nieznanych sprawców. Okrutny los zakończył przedwcześnie żywot tego dobrze zapowiadającego się księcia, o którym w latach 30. XIX wieku Michał Baliński pisał, że był najpodobniejszy międzyw wszystkiemi bracią rodzonemi Jagiełły, dla bystrego dowcipu i łagodnych obyczajów.

Ostatni książę kujawski spoczął w wileńskiej katedrze. Wkrótce potem księstwo inowrocławskie zostaje zajęte przez wiernego Jagielle Tomka z Węgleszyna, który zostaje w dowód uznania inowrocławskim starostą. Tym samym kończy się historia Kujaw jako księstwa dzielnicowego.